Większość inwestorów wybierając pokrycie dachu kieruje się względami estetycznymi i wobec tego decyduje się na dachówki. Słusznie, bowiem dachówki dodają specyficznego uroku każdej budowli. Poza ładnym wyglądem dachówki posiadają bardzo ważną cechę - pokrycie z nich wykonane gwarantuje doskonałą wentylację więźby dachowej.
Wielu mieszkańców narzeka na przenikliwy chłód i wilgoć, ciągnące od ścian i sufitu poddasza. Poddasza są zimne i trudno je ogrzać, mimo że ich właściciele zadbali o odpowiednią grubość wełny ocieplającej dach. Najczęściej przyczyną takiego stanu jest zawilgocona termoizolacja dachu.
Winna jest para wodna
Poddasze mieszkalne jest niedogrzane, ponieważ budując dach nie uwzględniono zjawisk związanych z przenikaniem, gromadzeniem i skraplaniem pary wodnej. Zebrana w termoizolacji para wodna skrapla się i powoduje zawilgocenie dachu. Wilgotna termoizolacja nie spełnia swoich funkcji i jest powodem dużego zużycia energii potrzebnej do ogrzania domu. Ochrona termoizolacji i konstrukcji dachu przed wilgocią jest więc kwestią podstawową dla każdego dachu. Dla dachu z poddaszem mieszkalnym nabiera to jednak szczególnego znaczenia, ponieważ na dachu z poddaszem użytkowym wilgoci jest dużo i trudniej jest jej się pozbyć niż z dachu o poddaszu nieużytkowym. Negatywne zjawiska związane z przenikaniem i kondensacją pary wodnej można wyeliminować stosując odpowiednie techniki i materiały, umożliwiające przewietrzanie całej konstrukcji dachu. Tylko przewietrzanie, czyli swobodny, ale kontrolowany przepływ powietrza umożliwia skuteczne usuwanie pary wodnej.
Skąd para wodna w dachu?
Para wodna pochodzi z dwóch źródeł: z wewnątrz i zewnątrz konstrukcji budynku - z atmosfery i od domowników. Są to stałe jej źródła. Bardzo dużo pary pochodzi jednak również z okresu budowy. Często popełnianym w nowych domach błędem jest lekceważenie wilgoci w dachu pochodzącej ze świeżych murów, tynków i posadzek oraz z kupionej zamoczonej wełny. Trzeba podkreślić i zwrócić szczególną uwagę na wzrost ogólnego tempa budowania (co samo w sobie nie jest oczywiście zarzutem) i na to, jak szczelne okna montuje się już w trakcie osiągania "stanu surowego". Dlatego dach od wewnątrz podlega stałemu ciśnieniu pary wodnej, powstającemu na skutek naturalnego ruchu ogrzanego powietrza z dołu do góry. Para wodna nie jest groźna tak długo, dopóki się nie skondensuje (nie skropli). Kondensaty pary wodnej powodują uszkodzenia i obniżenie własności termoizolacyjnych materiałów budowlanych.
Przepływ powietrza w dachu
Dlaczego właśnie dachówki
Jak dowodzi kilkusetletnia praktyka, pokryciem idealnie nadającym się na dach przewietrzany są dachówki. Ten rodzaj pokrycia składa się z elementów o małym formacie, układanych na zakład, dzięki czemu para wodna może swobodnie przenikać na zewnątrz. Dodatkowo pokrycia dachówkowe sprzedawane są w systemach wspomagających przewietrzanie, a składających się z wielu elementów ułatwiających przepływ powietrza. W Polsce dachówki nie zajęły jeszcze należnego im miejsca pośród innych pokryć dachowych, m.in. również dlatego, że wspomniany wcześniej problem przewietrzania nie został jeszcze dobrze rozpoznany przez inwestorów i mieszkańców.
Folie osłonowe
Teoretycznie wszystkie pokrycia dachowe można tak zbudować, żeby nie gromadziły wilgoci w dachu. Jednak jak się okazuje, w większości konstrukcji dachów efekt przewietrzenia uzyskuje się najtaniej, kryjąc dach dachówkami. Nowoczesne materiały i technologie umożliwiające utrzymywanie wszystkich elementów dachu w stanie suchym najlepiej sprawdzają się w połączeniu z dachówkami cementowymi. Chodzi tu głównie o folie osłonowe umożliwiające odparowywanie pary wodnej z dachu. W połączeniu z dachówkami cementowymi tworzą one optymalny układ, spełniający doskonale warunki przewietrzania, a także - w porównaniu z innymi materiałami pokryciowymi - nie kosztujące dużo.
Zalecane rozwiązanie systemowe, pozwalające na uniknięcie mostków cieplnych
Rola elementów uzupełniających
Niestety w Polsce wiele systemów pokryć dachowych sprzedawanych jest w zestawach uproszczonych, niepełnych, nie uwzględniających konieczności wentylowania dachów. Większość producentów wyposaża produkowane przez siebie dachówki cementowe w dodatkowe elementy uzupełniające: przewiewne taśmy uszczelniające, dachówki wentylacyjne i szereg specjalnych uchwytów. Ich zadaniem jest zapewnienie przepływu powietrza pod dachówką na całej połaci dachowej. Dachówki i elementy uzupełniające tworzą połączony, współpracujący ze sobą system pokrycia dachowego, nieprzenikliwy dla opadów atmosferycznych, a otwarty dla pary wodnej.
Elementy wykańczające dach
Konstrukcja więźby a wentylacja
Naturalnym obszarem dla powietrza wspomagającego usuwanie wilgoci jest przestrzeń utworzona przez ołatowanie. Powietrze wpływa pod dachówką w okapie, a wypływa pod gąsiorem (osłona kalenicy). Otwory w okapie osłania się specjalna taśmą uniemożliwiającą gniazdowanie ptaków. Na kalenicy pod gąsiorem stosuje się specjalne taśmy uszczelniające, zapobiegające podwiewaniu deszczu i śniegu i jednocześnie umożliwiające przepływ powietrza od środka konstrukcji więźby na zewnątrz. W celu udrożnienia przepływu powietrza między okapem a kalenicą dodatkowo stosuje się dachówki wentylacyjne, które montuje się u góry połaci dachowej. Są one niezbędne, ponieważ uszczelnienie gąsiorów zawęża pole przepływu powietrza. Dodatkową zaletą dachówek cementowych okazuje się ich konstrukcja - mają one jeden zamek boczny. Ułatwia to montaż i zapewnia równomierne ułożenie dachówek na każdym dachu. Brak zamka czołowego ułatwia przepływ powietrza pod zakładem między dachówkami i przyczynia się do lepszej wentylacji przestrzeni pod pokryciem.
Jakie folie na dachy?
Folie osłonowe - tak można nazwać grupę nowoczesnych membran o niewielkiej grubości, skonstruowanych i montowanych w ten sposób, żeby kierować procesami przepływu pary wodnej w dachu. W skład tej grupy wchodzi kilka rodzajów folii. Od wewnątrz więźby dachowej podpina się folie "paroizolacyjne", ograniczające dopływ pary wodnej z wnętrza domu. Natomiast na zewnątrz konstrukcji, ale pod pokryciem układa się folie wstępnego krycia (FWK). Najlepiej, jeśli charakteryzują się one wysoką paroprzepuszczalnością. Takie FWK pozwalają przeniknąć wilgoci z konstrukcji i z termoizolacji pod zasadnicze pokrycie dachowe bez dodatkowych szczelin wentylacyjnych nad termoizolacją. Taki układ warstw dotyczy pokryć dachowych układanych na ołatowaniu. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania takiego systemu materiałów jest swobodny przepływ powietrza pod pokryciem a nad FWK. Natomiast w dachach pokrytych materiałami nie leżącymi na ołatowaniu, w celu usunięcia wilgoci stosuje się specjalne konstrukcje wentylujące (typ dachu wentylowanego). Ważne jest więc, aby zasadnicze pokrycie dachowe nie stanowiło nieprzenikalnej bariery dla pary wodnej.
Krzysztof Patoka
Artykuł pierwotnie ukazał się w miesięczniku DACHY 02/2000
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz